Wat is nu eigenlijk inzicht en kun je dat leren?

Vaak krijgen kinderen op de middelbare school tijdens een gesprek met de leerkracht te horen: “Hij kan het wel hoor, hij doet ook echt goed zijn best, maar hij mist het inzicht…” 
Vervolgens krijgen wij deze vraag van een ouder naar aanleiding van dat 10-minuten gesprek bij de huiswerkbegeleiding. “Kunnen jullie daar wat aan doen, aan het verbeteren van het inzicht?” 
Ik vond dat de eerste keer een lastige vraag. Ik heb gevraagd of ik eerst even mocht nadenken over deze vraag voordat ik hem ging beantwoorden.  Ik ben me er toen eerst maar eens wat beter in gaan verdiepen. 

Want wat is nu eigenlijk de definitie van inzicht? 

Inzicht is het begrijpen hoe iets in elkaar zit. Wanneer je overeenkomsten, verschillen en samenhang tussen stukken kennis ziet, groeit je inzicht. Inzicht krijg je door kennis en ervaring. Inzicht bestaat uit het leggen van verbindingen tussen verschillende vaardigheden en kennis.

Deze vaardigheid (want dat is het uiteindelijk toch wel, vind ik) ontstaat als je zelf dingen gaat doen. Problemen proberen op te lossen en te beargumenteren, bevorderen uiteindelijk je inzicht.

Vergelijk inzicht maar met een puzzel: alle losse stukjes is ‘de kennis’, naarmate de puzzel vordert ontstaat ‘inzicht’. En denk eraan: eerst de hoekjes, dan de randjes en dan het midden. Kennis en inzicht kunnen niet zonder elkaar. 

Voor inzicht heb je je rechterhersenhelft nodig: het creatieve stukje van je brein. Deze hersenhelft kan verbanden herkennen en is in staat om tot nieuwe inzichten te komen. Dit kun je dus trainen.

Maar hoe doe je dat dan: inzicht trainen?

• veel oefenen (oefenen, oefenen en oefenen) en…de opdrachten in je werkboek maken;
• probeer de leerstof te verbeelden: maak een voorstelling van de lesstof, hoe ziet het eruit?
• stel vragen: Wie? Wat? Waar? Wanneer? Waarom? Hoe? 
• mindmappen! Maak mindmaps van de stof die geleerd moet worden. Verbanden zie je dan vaak sneller;
• maak een goede samenvatting van de stof die geleerd moet worden;
• gebruik YouTube-filmpjes om de stof nog eens uit te laten leggen op een andere manier;
• en de beste tip: ga zelf de stof uitleggen aan iemand anders! Hierdoor reproduceer je de stof.

Andere tips:
Krijg je vanuit school te horen dat je probleem het inzicht is? Vraag dan de leerkracht de toets met je na te bespreken: wat doe ik fout wanneer het om inzicht gaat? Ook mag je best goed doorvragen: hoe had ik aan dat antwoord kunnen komen? Waar vind ik dat? 

Bijvoorbeeld vragen die gesteld worden bij een Bron die in de toets wordt gegeven kan je thuis niet leren, maar doet vaak een beroep op je inzicht. Maak je zo’n vraag vaak fout? Dan mag je de leerkracht best om opheldering vragen, daar kan je dan weer van leren. 

Bij een toets helpt het om de tijd te nemen om de vragen goed te lezen. Probeer te analyseren wat er gevraagd wordt: vaak zijn dat namelijk meerdere vaardigheden! Probeer vragen dus vooral stap voor stap te beantwoorden: staan alle stappen erin waarnaar wordt gevraagd? 

Inzicht: Een lastig begrip, maar je kan er aan werken!